Ang mga nobela at aklat ay matagal nang naging bahagi ng buhay at kultura ng tao. Kahit na sa pagdating ng teknolohiya at hindi mabilang na bilang ng mga paraan kung saan ang impormasyon ay maaaring malikha, naiimbak, at makibahagi sa digital, ang mga nobela ay nananatiling isang pinahahalagahan at kultural na paraan ng pagkukuwento at pagbabahagi sa mga tao.
Ang nobela ay naging bahagi ng kultura ng tao sa loob ng mahigit isang libong taon, bagama’t ang mga pinagmulan nito ay medyo pinagtatalunan.
Napakahirap sabihin kung kailan lumitaw ang nobela sa kasaysayang pampanitikan ng mundo.
Ano Ang Nobela:-
Nagmula sa salitang Italyano na “novella”, na nangangahulugang “bago”, ang isang nobela ay isang pinahabang piraso ng salaysay, pampanitikan na prosa.
Ang mga nobela ay isang permanenteng pagtatala ng isang salaysay sa anyo ng isang nakatali na libro. Karamihan sa mga nobela ay nasa loob din ng hanay ng salita na 80,000 hanggang 120,000 salita. Ngunit ito ay nag-iiba ayon sa genre ng libro.
Magbasa Pa: Ano Ang Buod? Halimbawa ng Buod? Ang Layunin ng Pagbubuod?
Mga Halimbawa Ng Nobela :-
Nasa ibaba ang ilang halimbawa ng mga nobela at ang mga pangalan ng mga may-akda-
- Ang Huling Timawa – Servando De los Angeles
- Ang Magpapawid – Teodoro Virrey
- Ang Mestisa – Engracio L. Valmonte
- Banaag at Sikat – Lope K. Santos
- El Filibusterismo – Dr. Jose Rizal
- Noli Me Tangere – Dr. Jose Rizal
- Sugat ng Alaala – Lázaro Francisco
Katangian Ng Nobela :-
Sa itaas ay naunawaan mo na ang anyo at kahulugan ng nobela. Ngayon malalaman natin ang mga katangian ng nobela’ sa madaling sabi.
Inilalahad ng mga iskolar ang mga sumusunod na katangian sa nobela –
Magbasa Pa: Ano Ang Maikling Kwento? Mga Uri Ng Maikling Kwento? Katangian Ng Maikling Kwento?
1. Ang mga nobela ay ang masining na pagpapahayag ng totoong buhay. Ang realidad ay nangangahulugang kung ano ang itsura o pakiramdam ng buhay.
Binabago ng nobelista ang pamilyar na karanasan sa buhay sa pamamagitan ng kathang-isip na mga kaganapan at karakter. Kahit na ang form na ito ay haka-haka, ito karaniwang totoo.
2. Ang pangunahing elemento ng nobela ay ang karakter ng tao. Dito, ipinakita ang panlabas na panig o pag-uugali ng karakter ng isang tao,pati na rin ang pagbubukas ng iba’t ibang estado ng kanyang isip.
3. Napukaw ng nobelista ang kuryosidad ng mga mambabasa sa pamamagitan ng paglalahad ng kwento ng buhay.
Nang maglaon, ang parehong kuryusidad ay napawi ng panloob na pagbubukas ng pagkatao ng tao at sa pamamagitan ng pagdadala ng mga pangyayari sa liwanag.
Sa ganitong paraan, sa kabila ng pagiging isang makatas na kuwento, gumagawa siya ng malalim na seryosong pagsusuri sa buhay.
4. Sa pagsasaalang-alang sa kanyang kontemporaryong buhay, binibigyang-kahulugan at sinusuri ng nobelista ang buhay na ipinakita sa nobela batay doon.
Magbasa Pa: Ano Ang Panlapi? Mga Uri ng Panlapi?
El Filibusterismo Buod ng Buong Nobela :-
Pagpapakilala Sa May-akda-
Ang nobelang El Filibusterismo ay isinulat ng ating magiting na bayaning si Dr. José Rizal na buong pusong inalay sa tatlong paring martir, na lalong kilala sa bansag na GOMBURZA – Mariano Gómez, José Apolonio Burgos, and Jacinto Zamora.
Tulad ng Noli Me Tangere, ang may-akda ay dumanas ng hirap habang isinusulat ito. Sinimulan niyang isulat ito sa London, Inglatera noong 1890 at ang malaking bahagi nito ay naisulat niya sa Bruselas, Belgica. Natapos ang kanyang akda noong Marso 29, 1891. Isang nagngangalang Valentin Ventura na isa niyang kaibigan ang nagpahiram ng pera sa kanya upang maipalimbag ang aklat noong Setyembre 22, 1891.
Ang nasabing nobela ay pampulitika na nagpapadama, nagpapahiwatig at nagpapagising pang lalo sa maalab na hangaring makapagtamo ng tunay na kalayaan at karapatan ang bayan.
Sa kasalukuyan, ang El Filibusterismo ay isa sa mahahalagang akda ng Panitikang Filipino na pinag-aaralan ngayon sa mataas na paaralan (sa ikaapat na taon), alinsunod sa kurikulum na itinakda ng Kagawaran ng Edukasyon.
El Filibusterismo Buod –
Sa liku-likong daan ng Ilog Pasig ay may isang Bapor Tabo na naglalakbay. Lulan nito ang maraming taong papunta sa Laguna. Ilan sa mga sakay ng bapor ay sina Simoun, Basilio, Isagani, at ilang mga pari.
Unang pinuntahan ni Basilio ang puntod ng kaniyang ina nang ito’y makarating sa San Diego. Doon ay nakita niya ang mag-aalahas na si Simoun. Nang magtanggal ito ng salamin ay nakilala niyang iyon si Juan Crisostomo Ibarra.
Tinangkang patayin ni Simoun si Basilio upang hindi lumabas ang lihim nito. Ngunit naisip niyang parehas sila ng kinahinatnan nito kaya hinimok nalang niyang makiisa si Basilio sa planong paghihiganti sa Pamahalaang Kastila.
Ngunit ito ay tinanggihan ni Basilio. Naghain ng kahilingan sa Kapitan Heneral ang mga mag-aaral na Pilipino upang makapagtayo ng isang akademya ng wikang Kastila. Ngunit hindi ito pinagtibay dahil mga pari ang namamahala dito.
Nang muling magkanaig ni Simoun si Basilio ay muli niyang kinumbinsi na umanib ang binata sa gagawing paghihigmasik.
Plano ni Simoun na gumawa ng isang pulutong na sapilitang papasok sa kumbento upang agawin si Maria Clara. Sa kasawiang palad ay hindi ito nangyari dahil binawian din ng buhay ang dalaga kinahapunan.
Samantala, nagkaroon ng pagtitipon ang mga mag-aaral, sa Panciteria na pagmamay-ari ng Intsik na si Quiroga, dahil sa masama ang kanilang loob dala ng pagkabigo ng kanilang kahilingan patungkol sa pagpapatayo ng akademya ng wikang Kastila.
Nalaman ng mga pari ang tahasang pagtuligsa sa kanila ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng talumpatian sa loob din ng Panciteria. Kinaumagahan ay makikita ang mga paskin sa pinto ng Pamantasan na naglalaman ng mga paghihimagsik.
Pinagbintangan ang mga mag-aaral na kasali sa kapisanan at dinakip ang mga ito kasama si Basilio. Labis ang pagdaramdam ng kasintahan ni Basilio na si Huli.
Hinimok ni Hermana Bali na lapitan ni Huli si Padre Camorra upang humingi ng tulong sa pagpapalaya kay Basilio. Napalaya ng mga kamag-anak nila ang mga mag-aaral maliban kay Basilio.
Hinalay ni Padre Camorra si Huli dahilan kung bakit tumalon sa bintana ang dalaga at agad namatay.
Sa kabilang dako, patuloy parin si Simoun sa kanyang plano na paghihiganti. Upang maisagawa iyon, sumanib siya sa negosyo ni Don Timoteo Pelaez na ama ni Juanito. Ipinagkasundo niyang ipakasal si Paulita kay Juanito.
Inanyayahan niya sa piging ang mga taong may mataas na posisyon sa pamahalaan. Lumipas ang dalawang buwan, nakalaya na si Basilio sa tulong ni Simoun dahilan kung bakit tuluyan na siyang nakiisa sa paghihimagsik na balak ni Simoun.
Sinamantala ni Simoun ang mangyayaring piging upang maisagawa ang paghihimagsik. Naghandog siya ng magarang lampara para sa ikakasal.
Di-lingid sa kanilang kaalaman, ang lamparang iyon ay may lamang nitrogliserina. Sa oras na itaas ang mitsa ay sasabog ito ng malakas.
Habang nagsasaya ang lahat ay palakad-lakad naman si Basilio sa labas. Hindi siya mapakali dahil alam niya ang mangyayaring pagsabog.
Nakita niyang lumabas na rin si Simoun sa bahay dahil sa nalalapit na pagsabog ng lampara. Nakita din niya si Isagani at sinabihan umalis na sa bahay na iyon.
Unti-unti nang lumalamlam ang ilaw ng lampara. Iniutos ng Kapitan Heneral kay Padre Irene na itaas ang mitsa nito ngunit mabilis itong inagaw ni Isagani at itinapon sa ilog.
Hindi natuloy ang plano ni Simoun kaya tumakas ito at nagtungo sa bahay ni Padre Florentino. Uminom si Simoun ng lason dahil ayaw niyang mahuli siya ng mga sibil na buhay.
Nagtapat siya kay Padre Florentino ng kaniyang buhay at ang balak niyang paghihiganti.
Noong oras din na iyon ay binawian ng buhay si Simoun.
Tumungo si Padre Florentino sa bato na laging inuupuan ni Isagani malapit sa dagat at itinapon ang lahat ng kayamanan ni Simoun.
